Soms lijkt het dat Nederland het enige land is met een te hoog
begrotingstekort. Was het maar zo. Dan konden we via de kaasschaaf
bezuinigen en dankzij exportgroei gemakkelijk uit de problemen komen.
Het zijn niet alleen de meeste eurolanden waar de overheid veel meer geld
uitgeeft dan ze binnenhaalt. De Verenigde Staten, Japan en onze Britse
vrienden doen niet anders. Nu een groeiend deel van deze belangrijke
exportmarkten de hand op de knip (moet) houden, zullen wij het als
handelsnatie merken.
Kredietwaardigheid onder druk
Arrogant vertrouwend op onze hoge kredietwaardigheid deelde Nederland zowel
corrigerende tikken uit naar Griekenland, als naar de minder onbetrouwbare
eurobroeders. De dominee heeft echter alleen recht van spreken, indien de
eigen kredietwaardigheid door God gegeven is en blijft.
De politieke onzekerheid en uitstel van structurele hervormingen zijn
rationele aanleidingen de kredietwaardigheid van Nederland te betwijfelen.
Geef de “verderfelijke speculanten” eens ongelijk. Waarom zouden zij
miljarden blijven lenen aan Nederland voor een marginale rente, terwijl het
risico is toegenomen?
De “voorlopige” tekorten van de Nederlandse overheid stijgen door een hogere
rente bij een lagere kredietwaardigheid.
Structurele maatregelen
Ik behoor tot de zuinige bloedgroep. Eerst geld verdienen, voordat je het
uitgeeft. Schulden alleen aangaan als ze rendement opleveren. Nog meer heb
ik een broertje dood aan het blijven plakken van een versleten fietsband.
Liever structurele dan ad hoc maatregelen. Gelukkig liggen de kansen voor
het oprapen.
Het ontslagrecht gaat in de prullenbak, net als ontslagvergoedingen. Geen
uitzonderingspositie voor ambtenaren.
Hogere eigen bijdragen en risico’s om de groei in zorgkosten te temperen.
Gebruikers betalen meer.
Een forse en snelle verhoging van de pensioenleeftijd, in combinatie met een
verlaging van de uurlonen indien de oudere werknemers te weinig productief
zijn. Beloning naar waarde en prestatie. In ieder geval niet op basis van
senioriteit of verworven rechten.
Uitkeringen zijn uitsluitend voor mensen die buiten hun schuld in een
onmogelijke situatie verkeren. Werkweigeraars krijgen nul. Uitkeringen op
het bestaansminimum, puur ter dekking van essentiële levensbehoeftes.
Hiertoe behoren scholing voor minderjarige kinderen en zelfs kabeltelevisie
en internet. Roken en vakantie absoluut niet.
Studenten betalen vanaf hun achttiende alle studiekosten. De overheid
subsidieert niets, maar verstrekt leningen tegen een lage rente. Zodra
studenten flink moeten lenen, zullen ze veeleisender zijn aan de school en
zichzelf. Iemand die niet bereid is een ton te investeren (lenen) in zijn
eigen toekomstige verdienkracht, is de opleiding niet waard.
Een opleiding die niet genoeg waar biedt voor dit geld, zal geen studenten
trekken. Einde van de eeuwige student, hobbystudies en matige docenten.
Start van sponsoring van toptalent door bedrijven. Perfecte aansluiting
vraag en aanbod.
De structurele maatregelen gaan verder dan linkse dogma’s. Ook het heilige
huisje van de hypotheekrenteaftrek kan neer. Wel met introductie van een 20
procent vlaktaks. Afschaffing van nog meer aftrekposten vereenvoudigt het
belastingsysteem, waarmee overheid, bedrijven en particulieren veel kosten
besparen.
Hervormingen lonen
Darwin brengt ook goed nieuws. Hoe extreem pijnlijk, radicaal en ondenkbaar
bovenstaande grabbelton vol ellende ook lijkt, de belasting- en premiedruk
zal enorm dalen. Werknemers houden netto meer over. Het loont om slimmer te
studeren, harder en langer te werken en meer te ondernemen. Laat vervolgens
het geld maar rollen. De economie draait als nooit tevoren. Het VOC-tijdperk
verbleekt tot een communistisch bolwerk.
Paradoxaal resteert meer geld voor een sociaal vangnet voor mensen in
schrijnende situaties. Best wel links, eigenlijk.
Bezuinigen tot de dood volgt
Indien we hervormingen schuwen, vallen we terug op roekeloos bezuinigen.
Jammer. Wilde bezuinigingen zetten een negatieve spiraal (lagere
bedrijfswinsten, hogere werkeloosheid) in gang, waarmee begrotingstekorten
juist toenemen (minder belastingopbrengsten, meer uitkeringen).
Het is al erg genoeg dat drastische bezuinigingen - op ontwikkelingshulp na -
de koopkracht en consumentenvertrouwen aantasten. Om vervolgens te
concluderen dat de fundamentele problemen nog steeds niet zijn opgelost, is
echter onvergeeflijk.
Visieloos bezuinigen is dom. Op zijn best verminderen op papier de
begrotingstekorten in de komende jaren naar een tekort van drie procent.
Uiteindelijk sterven we hiermee in (veronderstelde) goede gezondheid.
Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters
(VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Lees ook:
Meer analyses van Errol Keyner
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl